De afgelopen jaren hebben wij op school gemerkt dat onze leerlingen een steeds passievere houding aannemen in de lessen. Zij komen naar de les om te ‘consumeren’ en laten het liefst de docent het hardst werken. Om hun lestijd en leerproces zo effectief mogelijk te maken, zouden we onze leerlingen graag weer in een actievere rol zien. Daarnaast ligt de druk van toetsen steeds hoger.
Wij zijn van mening dat dit niet altijd nodig is en willen daarom graag kijken hoe het anders kan. In de werkgroep “Formatief Werken” zijn daarom een tiental collega’s sinds begin van dit schooljaar op zoek naar wat het oplevert om formatief te handelen tijdens de lessen. Dit project wordt begeleid door de VO Raad.
Wat is formatief handelen in het kort?
Bij formatief handelen gaat het niet om toetsen, maar om doorlopend zicht op de vorderingen in het leerproces van elke leerling. Niet alleen de leraar, maar ook de leerling weet beter waar hij staat, en welke weg hij nog af te leggen heeft. Er wordt tussentijds regelmatig gecontroleerd of de leerlingen voldoen aan de huidige leerdoelen. Op die manier kan de leerling zijn koers bijsturen, om aan het einde van een periode klaar te zijn voor de (summatieve, dus voor een cijfer tellende) eindtoets. Hiermee wordt de leerling dus weer actief eigenaar van zijn leerproces en is de druk voor de toetsen minder hoog, omdat hij zich beter doorlopend heeft voorbereid.
Dit klinkt natuurlijk prachtig, maar hoe breng je dat in de praktijk? Onze werkgroep is op dit moment druk bezig om die vraag te beantwoorden. Het afgelopen half jaar hebben wij onder meer een uitgebreide training gehad van Flemming van de Graaf, expert op het gebied van formatief handelen bij Toetsrevolutie. Hij legde ons haarfijn uit wat wel en wat juist níét te doen in het formatieve proces. Activerende opdrachten maken, elke leerling aan het denken zetten. Ook gingen we naar een werkconferentie, waar verschillende workshops werden gevolgd rondom dit thema. Samen ontwikkelen we nu formatieve lessen, die we ook bij elkaar zullen observeren. Op die manier maken we ons het formatieve proces eigen en leren we van elkaar. Uiteindelijk zullen we deze technieken dan in al onze lessen kunnen gaan gebruiken en ook onze collega’s buiten de werkgroep helpen om dit in te zetten.
